15 lipca 1410 roku: Jedna z największych bitew średniowiecznej Europy

15 lipca 1410 roku pod Grunwaldem rozegrała się jedna z największych bitew w historii średniowiecznej Europy. Połączone siły Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, dowodzone przez króla Władysława Jagiełłę oraz wielkiego księcia Witolda, stanęły przeciwko wojskom Zakonu Krzyżackiego pod wodzą wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena.

Tło historyczne

Zakon Krzyżacki, oficjalnie Zakon Najświętszej Panny Marii Domu Niemieckiego, został sprowadzony do Polski w 1226 roku przez księcia Konrada Mazowieckiego. Jego głównym zadaniem była obrona północno-wschodniego Mazowsza przed najazdami Prusów. Z biegiem lat Krzyżacy podbili Prusy i w 1308 roku opanowali Pomorze Gdańskie, co stało się zarzewiem konfliktów z Polską.

W 1385 roku zawarto unię polsko-litewską, która bardzo zaniepokoiła Krzyżaków. Litwa przyjęła chrzest, co pozbawiło Zakon pretekstu do dalszych najazdów. Powstanie na Żmudzi, części Litwy przekazanej Krzyżakom, stało się nowym pretekstem do ataków na Polskę i Litwę, oskarżanych o wspieranie powstańców.

Przygotowania do bitwy

W 1409 roku wybuchła wojna między Polską a Zakonem Krzyżackim, przerywana rozejmem do 24 czerwca 1410 roku. Obie strony intensywnie przygotowywały się do dalszych działań. W grudniu 1409 roku w Brześciu nad Bugiem odbyła się narada wojenna Jagiełły i Witolda, gdzie zaplanowano zjednoczenie sił do decydującej rozprawy z Krzyżakami. Plan zakładał m.in. przeniesienie walk na terytorium wroga, zastosowanie nowoczesnych technik wojennych oraz utrzymanie tajemnicy, co miało zaskoczyć przeciwnika.

30 czerwca 1410 roku w Czerwińsku nad Wisłą skoncentrowały się wojska polskie i litewsko-ruskie. Następnie przeprawiły się na prawy brzeg Wisły po nowoczesnym moście pontonowym i ruszyły w kierunku stolicy Zakonu, omijając silnie ufortyfikowane pozycje krzyżackie.

Przebieg bitwy

15 lipca 1410 roku obie armie spotkały się pod Grunwaldem. Krzyżacy ustawili swoje siły w szyku o szerokości około 2,5 km, a ich artyleria zajęła pozycje przed linią bojową. Siły polsko-litewskie liczyły ponad 30 tysięcy jazdy i 2 tysiące piechoty, podczas gdy Krzyżacy mieli 16 tysięcy jazdy oraz 10 tysięcy piechoty i czeladzi.

Bitwę rozpoczęły lekkie chorągwie litewsko-ruskie, które przeprowadziły rozpoznanie bojowe. Następnie ciężka jazda polska i litewska uderzyła na skrzydła wojsk krzyżackich. Początkowy sukces polskiego rycerstwa zmącił odwrót Litwinów pod naporem ciężkozbrojnej jazdy krzyżackiej. Na polu bitwy pozostały jednak nieugięte chorągwie smoleńskie.

Bitwa miała dramatyczny przebieg. Krzyżacy wprowadzili do walki swoje ostatnie rezerwy, lecz ich manewr został w porę zauważony przez Jagiełłę, który przegrupował siły i powstrzymał impet przeciwnika. Ostatecznie na pole bitwy powróciły rozproszone chorągwie litewskie, co przeważyło szalę zwycięstwa na stronę polsko-litewską.

Skutki starcia

Bitwa pod Grunwaldem zakończyła się klęską Krzyżaków. Zginęło ponad 8 tysięcy rycerzy zakonnych, w tym wielki mistrz Ulrich von Jungingen. Straty po stronie polskiej wyniosły około 6 tysięcy. Zwycięstwo pod Grunwaldem było wielkim sukcesem taktycznym, choć nie zostało w pełni wykorzystane operacyjnie. Zakon Krzyżacki nigdy już nie odzyskał swojej dawnej potęgi, a bitwa pod Grunwaldem zapisała się na zawsze w historii Europy jako jedno z najważniejszych starć średniowiecznych.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. W portalu Dwa Kwadranse każdego dnia piszemy o najważniejszych wydarzeniach z regionu. Bądź na bieżąco! Obserwuj Dwa Kwadranse na Facebooku, Instagramie, platformie X oraz TikToku.

Źródło opracowania: Wojsko Polskie/fot. Domena publiczna