Biennale Gliwice: Artyści przejmują przestrzeń miejską – nowe życie niszczejących budynków

Gliwice zmieniają się na lepsze na oczach mieszkańców – a wszystko to za sprawą  Biennale Gliwice – Sztuka w mieście, miasto w sztuce. W samym sercu Gliwic widać już pierwsze efekty artystycznych interwencji. Lokal przy Zwycięstwa, na który przez lata miasto nie miało pomysłu, został przekształcony w kreatywną pracownię, a schody przy alei Przyjaźni zyskały nowe, barwne oblicze. To z pewnością zwraca uwagę mieszkańców i sprawia, że miasto nabiera nowego, inspirującego charakteru. Honorowy patronat nad festiwalem objęli: Prezydent Miasta Gliwice Katarzyna Kuczyńska-Budka oraz Marszałek Województwa Śląskiego – Wojciech Saługa. Sponsorem głównym wydarzenia jest Grupa TAURON, natomiast partnerem strategicznym Grupa ORLEN.

– Biennale to coś więcej niż festiwal sztuki – to nowa energia w przestrzeni miejskiej. Chcemy, by sztuka była blisko ludzi, wychodziła poza galerie i realnie wpływała na to, jak postrzegamy nasze miasto. Czasem wystarczy dobry pomysł i niewielka zmiana, by na znane od lat miejsce spojrzeć zupełnie inaczej – mówi Katarzyna Kuczyńska-Budka, prezydent Gliwic.

To dopiero początek zmian – organizatorzy Biennale Gliwice – Sztuka w mieście, miasto
w sztuce mają ambicję przekształcić Gliwice w tętniącą sztuką przestrzeń miejską. Jednym
z kluczowych działań jest przejęcie zdegradowanych lokali i oddanie ich artystom – do pracy, wystaw i twórczego działania. W wyremontowanym pustostanie przy ul. Zwycięstwa 36 powstało biuro festiwalowe, które służy nie tylko organizacji wydarzenia, ale również jako punkt otwarty dla mieszkańców i dziennikarzy. Biuro funkcjonuje od poniedziałku do piątku w godz. 9:00–20:00, a w weekendy od 12:00 do 22:00. Projekt koncepcyjny remontu przestrzeni opracował Michał Jurgielewicz, artysta i architekt aktualnie związany z Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach.

– Architektura biura festiwalowego Biennale Gliwice 2025 opiera się na metodzie radykalnego zachowania charakteru miejsca, tworząc jednocześnie unikatowe środowisko dla działań społecznych i kulturalnych. Ściany i sufit narożnego lokalu na parterze zabytkowej kamienicy przy ul. Zwycięstwa – ozdobione sztukaterią – zostały pomalowane na głęboki i nasycony niebieski kolor. Przestrzeń ta, uzyskując nowy charakter, staje się ramą i scenografią dla wydarzeń, wystaw oraz inicjatyw prowadzonych przez biuro festiwalowe – mówi Michał Jurgielewicz, projektant prowadzący interdyscyplinarne studio kreatywny Public Display.

I jak dodaje – gęsta siatka oświetlenia, łącząca wnętrze z miejskim krajobrazem, rozświetla przestrzeń biura i przyciąga uwagę przechodniów. Architektura staje się wyrazistym, wizualnym znakiem nowej inicjatywy miejskiej – obecnej zarówno fizycznie, jak i symbolicznie w sercu miasta.

Zachowana w oryginalnym stanie, lecz odświeżona podłoga z lastryko opowiada historię miejsca. Tworzy materiałowy dialog między przeszłością a teraźniejszością – między dziedzictwem architektonicznym a nowym programem, estetyką i sposobem myślenia o jakości przestrzeni publicznej.

Jednym z dotychczasowych, najbardziej widowiskowych efektów działań Biennale Gliwice są przemalowane murki przy Alei Przyjaźni, które zyskały nowy wygląd i pozytywną energię dzięki interwencji artystycznej LORAKa. Nowe kolorowe kompozycje nadają przestrzeni lekkości i zapraszają do zatrzymania się i rozmowy o tym, jak sztuka może wpływać na otoczenie i zmieniać codzienność mieszkańców. To kolejny dowód na to, że sztuka w mieście nie tylko ozdabia, ale również buduje relacje i nadaje przestrzeni unikalną tożsamość.

– Jest to stylistyka sprzed kilku lat kiedy interesowałem się szukaniem nowych form nieprzedstawiających, abstrakcyjnych. Zazwyczaj w jednej klasycznej kolorystyce z podstawowymi kolorami – żółty, czerwony, niebieski; dodatkowo czarny, biały lub inny blady kolor. W tym przypadku pudrowy róż wzięty z kolorów identyfikacji Biennale. Artyści, którzy mnie inspirowali do tworzenia takich obrazów to Piet Mondrian z Holandii i Jan Tarasin z Kalisza – mówi LORAK, autor muralu. I jak dodaje – Mural został podzielony na kolorowe płaszczyzny, w niektórych pojawiają się dziwne, wolne do interpretacji kształty i formy.

To jednak zaledwie początek. W ramach festiwalu mieszkańcy mogą się spodziewać kolejnych interwencji w przestrzeni miejskiej, które będą wciągały mieszkańców do współtworzenia miasta. Wszystkie działania Biennale są częścią długofalowego planu ożywienia i przewartościowania przestrzeni miejskiej Gliwic poprzez sztukę – dając drugie życie miejscom zapomnianym, łącząc historię z nowoczesnością i angażując wszystkich do działania.

Podobnymi wartościami kierują się sponsorzy Biennale, a wśród nich – Grupa TAURON, jeden z największych podmiotów gospodarczych w Polsce.

– Rdzeniem biznesowym Grupy jest odpowiadanie na potrzeby 6 milionów klientów, z których ogromna część to mieszkańcy Śląska. TAURON regularnie uczestniczy w czołowych wydarzeniach kulturalnych i sportowych. Niezwykle cieszy nas, że możemy być częścią Biennale w Gliwicach, które ma szansę stać się jednym z najważniejszych wydarzeń kulturalnych w regionie – mówi Justyna Łukawska, Dyrektor Wykonawczy ds. Komunikacji w Grupie TAURON.

Mieszkańcy mogą się spodziewać kolejnych interwencji w przestrzeni miejskiej: murali, festiwalowego totemu, kolorowych ław miejskich ENZI, wystaw, koncertów i warsztatów, które wciągają do współtworzenia miasta.

– Współpraca z miastem to dla nas bardzo ważna kwestia. Jesteśmy dumni, że mogliśmy wesprzeć powstanie kolejnego muralu, który powstanie w ramach festiwalu Biennale. Również nasi pracownicy i ich rodziny będą mogli czuć dumę i inspirować się tą kompozycją. Grupa Saint-Gobain, która istnieje już 360 lat, a do której należy ISOVER, łączy w sobie dziedzictwo historii z innowacyjnością rozwiązań dla budownictwa i przemysłu. Cieszymy się, że będziemy mieć swój udział w artystycznym wymiarze historii naszego wspaniałego miasta, Gliwic – podkreśliła Sylwia Gracjasz, Dyrektor HR Saint-Gobain Construction Products.

Gliwickie Biennale to wizja miasta przyszłości – otwartego, kreatywnego i inkluzyjnego. Dzięki połączeniu kultury, technologii i społecznego zaangażowania, Gliwice mają szansę stać się inspiracją dla innych miast w Polsce i Europie. Biennale to nie tylko sztuka – to zmiana, która właśnie się zaczyna. Pomysłodawczynią wydarzenia jest prezydent Gliwic Katarzyna Kuczyńska-Budka, która – podobnie jak marszałek województwa śląskiego Wojciech Saługa – objęła je honorowym patronatem. Program Biennale powstał przy współudziale Centrum Kultury Victoria w Gliwicach, Fundacji Soundscape, Muzeum w Gliwicach, gliwickich instytucji kultury, organizacji pozarządowych oraz lokalnych galerii.

Wydarzenie jest finansowane z budżetu miasta Gliwice, sponsorem głównym festiwalu Biennale Gliwice – sztuka mieście, miasto w sztuce jest TAURON, a partnerem strategicznym – ORLEN. Rolę partnera głównego pełni Huta Łabędy oraz ISOVER Saint-Gobain. W gronie partnerów znajdują się również m.in. Górnośląski Akcelerator Przedsiębiorczości Rynkowej (GAPR), Kaeśka – aplikacja mobilna Kolei Śląskich, Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Gliwicach, Śląskie Centrum Logistyki SA, Śląska Sieć Metropolitalna Sp. z o.o. oraz Technopark Gliwice. Partnerami wspierającymi są Miejski Zarząd Usług Komunalnych w Gliwicach, VOLVO EURO-KAS i Zarząd Dróg Miejskich w Gliwicach.