Bytom. Dawna siedziba Bractwa Strzeleckiego doczekała się monografii

Siedziba Bytomskiego Centrum Kultury, usytuowana przy pl. Karin Stanek, mieści się w imponującym obiekcie, który powstał na fundamentach budynku, w którym od 1861 roku działało Bractwo Strzeleckie (Schützenhaus). Przez ponad 160 lat budynek ten był poddawany nie tylko przebudowom i rozbudowom, ale również zmieniali się jego właściciele i funkcje. Historią tego miejsca zainteresowali się dr Krzysztof Gwóźdź oraz Marek Wojcik, którzy przygotowali monografię poświęconą jednemu z najbardziej rozpoznawalnych budynków w mieście. 30 czerwca, w piątek, autorzy zaprezentowali swoje dzieło bytomianom w siedzibie Beceku.

Książka przedstawia historię budynku, który obecnie pełni rolę siedziby Bytomskiego Centrum Kultury, a przez wiele lat był miejscem działalności Bractwa Strzeleckiego – organizacji, która na początku XX wieku przewodniczyła Górnośląskiemu Związkowi Strzeleckiemu. W monografii autorzy, spotykając się z publicznością podczas promocji książki, nie tylko opowiedzieli o architektonicznym kształcie budynku i etapach jego przemian, ale skupili się również na roli, jaką obiekt pełnił od XIX do XX wieku.

Warto zaznaczyć, że Krzysztof Gwóźdź i Marek Wojcik poświęcili dużo miejsca roli, jaką Związek Strzelecki odegrał w życiu towarzyskim i społeczno-kulturalnym Bytomia, a także całego regionu. Podczas spotkania nie brakowało interesujących faktów związanych z historią Bractwa Strzeleckiego w Bytomiu, nazewnictwem budynku oraz archiwalnymi, często dotąd niepublikowanymi zdjęciami, na których bytomianie mogli zobaczyć nasze miasto zarówno w XIX, jak i na początku XX wieku. Książka, która na razie została wydana w formie e-booka w 2024 roku, ma również doczekać się wydania papierowego, które z pewnością będzie jednym z najważniejszych publikacji ostatnich lat poświęconych zarówno historii budynku Beceku, jak i historii Bractwa Strzeleckiego do roku 1945.

Budynek Beceku. Jakie były jego początki?

Gmach budynku Bractwa Strzeleckiego powstał w 1861 roku i był stylizowany na kolonialny dom, posiadał ażurowy ganek oraz szerokie schody umieszczone centralnie. Miał prostokątną wieżę, na której szczycie znajdował się taras widokowy. W 1907 roku podjęto decyzję o przebudowie Domu Strzeleckiego. W 1912 roku w miejsce starego budynku wzniesiono nowy obiekt według projektu Eugena Waltera. Był to masywny, dwupiętrowy budynek o wysokim, spadzistym dachu, z arkadowymi podcieniami i charakterystyczną, walcowatą wieżą, zwieńczoną stożkowatą kopułą. W okresie do końca II wojny światowej budynek wielokrotnie zmieniał swoje przeznaczenie. Służył jako szpital polowy, a w okresie plebiscytu żołnierze angielscy mieli tam zorganizowane kasyno oficerskie. Po roku 1922, wraz ze zmianą granic, budynek ponownie przeszedł w ręce Bractwa Strzeleckiego, ale podczas II wojny światowej został przejęty przez wojsko.

Po roku 1945 obiekt, wraz z otoczeniem, przeszedł przebudowę. Dawna siedziba Bractwa Strzeleckiego stała się Domem Kultury, a część terenu po wyburzeniu strzelnicy zajęła szkoła podstawowa. W latach pięćdziesiątych XX wieku budynek został przekazany Zarządowi Głównemu Związku Zawodowego Górników, a opiekę nad nim przejęła kopalnia „Bytom”, a następnie kopalnia „Dymitrow”. Od 1958 roku budynek ponownie stał się własnością miasta i rozpoczęto tam działalność Miejskiego Domu Kultury. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku budynek Domu Kultury był poddawany kolejnym zmianom, a pod koniec XX wieku zaczęła w nim działać Śląska Scena Tańca.

Kolejne modernizacje i zmiany w wyglądzie gmachu miały miejsce w 2010 i 2012 roku. Wtedy elewacja została pomalowana na pistacjowy kolor, a odrestaurowana baszta otrzymała stożkowy dach i została przekształcona w nietypową galerię, często służącą artystom fotografom. Ostatni remont przeprowadzono w 2019 roku, kosztujący około 7,8 mln zł. Podczas modernizacji odnowiono elewację, dostosowano budynek do wymogów przeciwpożarowych, zainstalowano windę i inne udogodnienia dla osób niepełnosprawnych, a także wyremontowano część pomieszczeń.

TB