Jakie badania może zlecić lekarz rodzinny?

Wielu pacjentów nadal oczekuje, że personel medyczny pogotowia będzie mógł ich leczyć i wystawić skierowania na badania czy do specjalistów. Niestety, takie oczekiwania są nieprawidłowe. ZRM „S” ma za zadanie ratować życie i udzielać pilnej pomocy medycznej w nagłych przypadkach, nie zajmuje się natomiast leczeniem. W przypadku potrzeby skierowań czy badań, należy pamiętać, że do tego celu służy lekarz rodziny.

Lekarz pierwszego kontaktu, czyli lekarz rodzinny, jest odpowiednim specjalistą do wystawiania skierowań na różnego rodzaju badania, bez konieczności wizyty u specjalisty. Obejmuje to szeroki zakres możliwości diagnostycznych, które są dostępne dla pacjentów. Warto pamiętać o roli lekarza rodzinnego i skorzystać z jego wiedzy oraz umiejętności w zakresie diagnostyki i leczenia.

Na jakie badania może wystawić skierowanie lekarz pierwszego kontaktu vel lekarz rodzinny? Oto ich wykaz.

Rodzinny uprawniony jest do wystawienia skierowania na badania EKG, USG, endoskopowe, radiologiczne i inne:
• badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku,
• USG jamy brzusznej
• USG tarczyc i przytarczyc,
• USG ślinianek,
• USG nerek,
• USG moczowodów i pęcherza,
• USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego;
• USG obwodowych węzłów chłonnych,
• spirometrię
• kolonoskopię,
• gastroskopię,
• RTG klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej;
• RTG kostne – w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy w projekcji AP i bocznej,
• zdjęcie RTG czaszki i zatok,
• zdjęcie RTG przeglądowe jamy brzusznej).

Może wypisać skierowania na takie badania hematologiczne:
• morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym,
• morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi,
retikulocyty;
• odczyn opadania krwinek czerwonych (OB),
• poziom glikozylacji hemoglobiny (HbA1c).

A także na badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi:
(• sód,
• potas,
• wapń zjonizowany,
• żelazo,
• stężenie transferyny,
• mocznik,
• kreatynina,
• glukoza,
• test obciążenia glukozą,
• białko całkowite,
• proteinogram,
• albumina,
• białko C-reaktywne (CRP),
• kwas moczowy,
• cholesterol całkowity,
• cholesterol-HDL,
• cholesterol-LDL,
• triglicerydy (TG),
• bilirubina całkowita,
• bilirubina bezpośrednia,
• fosfataza alkaliczna (ALP),
• minotransferaza asparaginianowa (AST),
• aminotransferaza alaninowa (ALT),
• gammaglutamylotranspeptydaza (GGT),
• amylaza,
• kinaza kreatynowa (CK),
• fosfataza kwaśna całkowita (ACP),
• czynnik reumatoidalny (RF),
• miano antystreptolizyn O (ASO),
• hormon tyreotropowy (TSH),
• antygen HBs-AgHBs,
• VDRL,
• ferrytyna;
• witamina B12;
• kwas foliowy – pozwalają określić przyczynę niedokrwistości,
• anty–CCP – badanie wykorzystywane w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS),
• CRP – szybki test w przychodni ilościowy dla dzieci do ukończenia 6. roku życia, szybki wzrost CRP oznacza stan zapalany, obecnie lekarz POZ może tylko zlecić CRP w laboratorium,
• przeciwciała anty-HCV – przeciwciała przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C).

Ostatnie sześć badań wyróżnionych lekarz POZ może zlecać od 1 lipca 2022 r. w ramach tzw. budżetu powierzonego. To – w skrócie – oznacza, że liczba pacjentów, których może rodzinny skierować na takie badania jest limitowana.

Wyda też skierowanie na badania moczu:
(• ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu,
• ilościowe oznaczanie białka,
• ilościowe oznaczanie glukozy,
• ilościowe oznaczanie wapnia,
• ilościowe oznaczanie amylazy).

A także na badania kału:
(• badanie ogólne,
• pasożyty,
• krew utajona – metodą immunochemiczną.
• antygen Helicobakter Pylori w kale – obecność H. pylori może być przyczyną rozwoju choroby wrzodowej dwunastnicy i żołądka. Wykrywana jest w 90 proc. w przypadku wrzodów żołądka i w około 100 proc. w przypadku wrzodu dwunastnicy).
Może zlecić badania układu krzepnięcia:
(• wskaźnik protrombinowy (INR),
czas kaolinowo-kefalinowy (APTT),
• fibrynogen).

Skieruje też na badania mikrobiologiczne:
• posiew moczu z antybiogramem,
• posiew wymazu z gardła z antybiogramem,
• ogólny posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella, Shigella,
• Strep-test – wymaz z gardła pozwalający określić przyczynę objawów chorobowych górnych dróg oddechowych).

Korzystający z usług lekarza rodzinnego – warto wydrukować sobie ten poradnik. 

TB