„Kilar” online

Zespół „Śląsk” od wielu miesięcy prezentuje publiczności swoją twórczość online. Po wcześniej zrealizowanych w tej formule koncertach, m.in: kolędowym, z repertuarem tańców narodowych, a także orkiestralnym z muzyką Beethovena czy kameralnym, w wykonaniu kwartetu smyczkowego artystów orkiestry – w lutym Zespół „Śląsk” zaproponował monograficzne widowisko taneczno-wokalne do muzyki Wojciecha Kilara.

Koncert online „Kilar” to barwne i żywiołowe widowisko oparte w całości na muzyce jednego z największych współczesnych kompozytorów – Wojciecha Kilara, którego współpraca z zespołem „Śląsk” rozpoczęła się już w latach 60. ubiegłego wieku. Koncert został zarejestrowany w ostatni weekend stycznia w sali koncertowej Pałacu Młodzieży w Katowicach. 13 lutego publiczność mogła go podziwiać na facebookowym profilu Zespołu oraz kanale YouTube.

To właśnie w katowickim Pałacu Młodzieży, blisko 70 lat temu, na przesłuchaniach spotkali się pierwsi kandydaci do „Śląska”. W zeszłym roku, pamiętając o wspólnych początkach, zespół, Pałac Młodzieży wraz z Miastem Katowice postanowili podjąć wspólne działania na rzecz promocji i zachowania dziedzictwa kulturowego ziemi śląskiej. Podpisane zostało porozumienie o współpracy, m.in. organizacji przedsięwzięć artystycznych i upowszechnianiu dorobku artystycznego oraz edukacyjnego. Realizując to porozumienie, w styczniu Pałac Młodzieży gościł przez trzy dni artystów Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”, którzy na deskach pałacowej sceny nagrywali kolejny koncert, który publiczność mogła zobaczyć online.

Wojciech Kilar to jeden z największych twórców związanych ze „Śląskiem”. Na zaproszenie Stanisława Hadyny współpracował z zespołem już w latach 60. ubiegłego wieku. Jak sam później podkreślał, bez twórczości Hadyny i epizodu współpracy z Zespołem „Śląsk” nie powstałyby jego największe, inspirowane folklorem dzieła – „Krzesany”, „Orawa” i „Siwa mgła”. Zespół „Śląsk” zawdzięcza z kolei Kilarowi kompozycje i opracowania muzyczne około 30 utworów, wiele z nich do dziś pozostaje w repertuarze. Są to prawdziwe przeboje, takie jak „Głęboka studzienka”, „Odwiązała mi się”, „Nie chodź koło róży”, „Kogut”. Dla „Śląska” Kilar opracował także „Suitę rozbarską” i „Suitę żywiecką”, melodie Zagłębia Dąbrowskiego i Ziemi Opolskiej, pieśni Beskidu Żywieckiego, a także liryczne „Kujawiaki głuszyńskie” czy zabawne „Dwa Michały”. Do dziś w repertuarze prawdziwymi perłami są także „Harnaś i zbójnicy” oraz „Orawa”. Po raz pierwszy 40-minutowy program oparty wyłącznie na muzyce Wojciecha Kilara pojawił się w repertuarze Zespołu na początku lat 70. Autorką koncepcji programu oraz jego choreografem była wówczas Elwira Kamińska. Wcześniej twórczość Kilara wprowadzana była doraźnie do istniejących programów z muzyką innych kompozytorów piszących dla „Śląska”. Dopiero w 2002 roku program przybrał postać osobnego widowiska trwającego 120 minut, w nowej koncepcji scenicznej, ze słynną „Orawą” w choreografii Juraja Kubanki – pierwszym opracowaniem scenicznym tego utworu. Koncert w Teatrze Wielkim w Warszawie, w kwietniu 2002 roku, przygotowano na Jubileusz 70-lecia Wojciecha Kilara. W 2010 roku bogactwo jego kompozycji zostało utrwalone na płycie pt. „Kilar – Pieśni i Tańce Górnego Śląska, Zagłębia Dąbrowskiego oraz Górali Beskidu Żywieckiego”, wydanej w ramach fonograficznej serii Złota Kolekcja „Śląska”. W tym samym roku „Śląsk” ponownie przypomniał twórczość kompozytora, przygotowując dwuczęściowy program „Kilar” w wykonaniu chóru, baletu i orkiestry. Podczas jego premiery w Teatrze Śląskim w Katowicach kompozytor zaszczycił Zespół swoją obecnością. „Śląsk” wziął także udział w nagraniu albumu wydanego z okazji 80. rocznicy urodzin Wojciecha Kilara, za co w czerwcu 2013 roku odebrał Platynową Płytę. Po raz kolejny w sposób szczególny Zespół wyeksponował twórczość Wojciecha Kilara w 2014. W ofercie pojawił się wówczas dwuczęściowy program pt. „Kilar, Hadyna – dwa serca jeden Śląsk”, będący kompozycją najpiękniejszych utworów Wojciecha Kilara i Stanisława Hadyny. Planując tę repertuarową nowość, Zespół nie zdawał sobie sprawy, że będzie to swoisty hołd dla Kompozytora, który odszedł 29 grudnia 2013 roku.

Wojciech Kilar przez całe życie był obecny w życiu Zespołu. Przez wiele lat zasiadał w Radzie Programowej Zespołu, aż do śmierci pozostając jej członkiem honorowym. Był laureatem prestiżowej nagrody Zespołu za obecność śląskiego ducha w jego twórczości – „Animus Sielesiae” – którą odebrał osobiście w Koszęcinie 1 lipca 2006 roku.

W czasie, kiedy działalność instytucji kultury została ograniczona w związku z pandemią koronawirusa, Zespół „Śląsk” aktywnie dzieli się swoją twórczością w Internecie. Z wielką radością przypomniał więc publiczności największe dzieła, które kilkadziesiąt lat temu Wojciech Kilar opracował dla artystów z Koszęcina. „Kilar” w formule online to barwne i żywiołowe widowisko monograficzne, oparte w całości na jego muzyce. W programie znalazły się tańce w opracowaniach choreograficznych Elwiry Kamińskiej, Hanny Chojnackiej i Juraja Kubanki, wzbogacone pieśniami Górnego Śląska, Zagłębia Dąbrowskiego oraz Górali Beskidu Żywieckiego. Publiczność mogła usłyszeć jeden z największych przebojów „Śląska” – „Głęboką studzienkę”, a także rzadziej wykonywane, m.in. „Koguta”, walczyk „Sowa na gaju siada”, „Deszczyk pada” czy „Koń wodę pije”. Balet zatańczył m.in. dostojnego „Poloneza” do muzyki z filmu „Pan Tadeusz”, „Kujawiaki głuszyńskie”, „Polkę szturchaną”, przywołał góralski klimat w „Harnasiu i zbójnikach”. Pojawiły się także „Przyśpiewki i tańce Górali Żywieckich”, a w finale słynna „Orawa” – dzieło Wojciecha Kilara z 1986 roku – w widowiskowej choreografii Juraja Kubanki. W planach Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” jest realizacja kolejnych koncertów w formule online, które najbliższych tygodniach będzie można zobaczyć w mediach społecznościowych Zespołu: „W Europie ze Śląskiem”, koncert pieśni patriotycznych ku czci żołnierzy wyklętych oraz – bliżej Świąt Wielkiej Nocy – pieśni pasyjnych. Zachęcamy do śledzenia oficjalnego profilu zespołu „Śląsk” na Facebooku, gdzie będą się pojawiać szczegółowe informacje.

– Twórczość Wojciecha Kilara jest obecna w repertuarze „Śląska” od bardzo dawna, bo od lat 70. ubiegłego wieku. Bardzo się cieszę, że te wpływy i inspiracje są nadal żywe, dzięki temu kolejne pokolenia mogą przekonać się o ponadczasowości dzieł naszego wybitnego kompozytora, a jednocześnie poznać tradycję Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. „Orawa”, „Krzesany” i wiele innych znanych kompozycji autorstwa Wojciecha Kilara wciąż ma w sobie ogromną siłę i świeżość. Pamiętajmy, że był on twórcą znanym i docenianym nie tylko w Polsce, ale i na świecie – mówi Zbigniew Przedpełski, radny Sejmiku województwa.

/AK/