Miejsca, których już nie ma: Huta Szkła Gospodarczego „Ząbkowice”

Historia Huty Szkła Gospodarczego „Ząbkowice” stanowi ważny rozdział w przemyśle szkła użytkowego w Polsce. Zakład, działający w latach 1884–2002 był zarazem świadkiem wielu transformacji gospodarczych, których ostatecznie nie przetrwał.

Huta miała swój początek w 1884 roku jako Ząbkowicka Fabryka Szkła, założona przez przedsiębiorcę Józefa Schreibera. W 1896 roku przekształcono ją w spółkę akcyjną pod nazwą Towarzystwo Akcyjne Ząbkowickiej Fabryki Szkła w Ząbkowicach. Dołączyli do niej Paul Star, Arnold Feigl, Max Gurewicz i Wacław Hajek. W pierwszych latach działalności huta specjalizowała się w produkcji szkła dmuchanego, by później rozszerzyć ofertę o wyroby ze szkła prasowanego. Galanteria szklana oraz szkło do lamp naftowych i gazowych stanowiły główne produkty zakładu.

W 1935 roku, w obliczu kryzysu, produkcja została zawieszona. Choć huta została ponownie uruchomiona podczas II wojny światowej, jej produkcja była skierowana wyłącznie na cele wojskowe. Po zakończeniu wojny, w marcu 1945 roku, rozpoczęto produkcję na terenie zakładu.

W okresie powojennym, do 1949 roku, huta pozostawała pod tymczasowym zarządem państwowym, a następnie przekształcono ją w przedsiębiorstwo państwowe. Od 1959 roku funkcjonowała jako Ząbkowicka Huta Szkła Gospodarczego – Przedsiębiorstwo Państwowe Wyodrębnione, podlegające Centralnemu Zarządowi Przemysłu Szklarskiego i Ceramicznego. Nazwę zmieniono w 1960 roku na Hutę Szkła Gospodarczego Ząbkowice.

Głównym asortymentem zakładu były „kryształy”, czyli produkty ze szkła ołowiowego. W 1995 roku huta zatrudniała 300 osób. Jednakże, w 2002 roku doszło do przeobrażenia, a na bazie majątku Huty Szkła Gospodarczego powstała Huta Szkła Artystycznego „Ząbkowice” S.A. Dwa lata później spółka została postawiona w stan likwidacji. Kolejnym podmiotem, który zajął to miejsce, była spółka Crystallite Huta Szkła Sp. z o.o., zarejestrowana w 2004 roku.

W czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, projektantami wyrobów Huty Szkła Gospodarczego byli m.in. Jan Sylwester Drost (od 1960) i Eryka Trzewik-Drost (od 1966).

Obecnie teren dawnej huty, oprócz wspomnień o przemysłowej historii, jest miejscem działalności firm z branży przemysłowej i spożywczej. Niestety, wiele z historycznych budynków zakładu popadło w ruinę, co staje się świadectwem przemijania epok i zmieniającej się struktury gospodarczej regionu.

TB/Fot. Ząbkowice – ludzie, historia/Facebook