20 marca 1921 roku – to historyczna data dla naszego regionu. Ten dzień w znacznej mierze zaważył na losach Ślązaków. W ten sposób rozstrzygała się kwestia granic i powrotu Górnego Śląska do macierzy. Była to także iskra zapalna do wybuchu III Powstania Śląskiego.
Rok 2021 obfituje w wiele wydarzeń upamiętniających 100-lecie Powstań Śląskich. Patronat honorowy nad tymi obchodami objął marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski. Szczegóły znajdziecie tu: https://powstania.slaskie.pl/
Zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego, podpisanego 28 czerwca 1919 roku, na Górnym Śląsku miał się odbyć plebiscyt. Postanowienia te zaczęły obowiązywać w styczniu 1920 roku. Miesiąc później na teren Górnego Śląska przybyła Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku. Jej siedzibą zostało Opole. Podstawowym zadaniem Komisji było przeprowadzenie plebiscytu oraz czuwanie nad jego prawidłowym przebiegiem. W skład Komisji wchodzili przedstawiciele wojsk alianckich: Francji, Anglii i Włoch.
W dniu 20 marca 1921 r. odbył się plebiscyt. Objął on 1573 gminy prowincji górnośląskiej w powiatach: bytomskim, katowickim, gliwickim, tarnogórskim, rybnickim, pszczyńskim, strzeleckim, opolskim, lublinieckim, kozielskim, kluczborskim, głubczyckim i części powiatu prudnickiego. Głosowano również w niewielkiej części powiatu namysłowskiego, leżącego historycznie i administracyjnie na Dolnym Śląsku (prowincja dolnośląska).
W głosowaniu udział wzięło 1 190 846 uprawnionych. Frekwencja była więc prawie stuprocentowa (głosowało ok. 98 proc. uprawnionych).
Podczas przeprowadzania plebiscytu został złamany zapis (korzystniejszy dla strony polskiej) wynikający z traktatu wersalskiego (widniejący w załączniku do art. 88 do tego dokumentu), według którego głosowanie miało być obliczane gminami. Niekorzystny dla Polski podział obszaru plebiscytowego, według większości w powiatach, był jedną z przyczyn wybuchu III Powstanie Śląskiego.
Według poszczególnych gmin w których przeprowadzono plebiscyt, oraz wyników jakie w nich uzyskano – 693 gminy (to jest 45,1%) głosowały za przynależnością do Polski (według innych danych 674, a za Niemcami 624). Ogólnie niemal wszystkie miasta głosowały za Niemcami, natomiast obwody głosowania na terenach wiejskich we wschodniej części obszaru plebiscytowego najczęściej głosowały za Polską. Im dalej w kierunku zachodnim tym wyniki głosowania na obszarach wiejskich były korzystniejsze dla Niemiec, ale zawsze liczba głosów za Polską była tam większa niż w miastach.
PM
fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Popularne
Może Ci się spodobać
