W Katowicach trwa XVII Europejski Kongres Gospodarczy – jedno z najważniejszych wydarzeń gospodarczych w Europie Środkowo-Wschodniej. Już pierwszego dnia kongresu tematy związane z transformacją energetyczną oraz konsekwencjami Zielonego Ładu zdominowały dyskusje, wskazując kierunek, w jakim zmierza nie tylko region, ale i cała Europa.
Województwo Śląskie – współgospodarz tegorocznej edycji – aktywnie włączyło się w rozmowy o przyszłości energetyki, przemysłu i lokalnych społeczności. W panelach poświęconych bezpieczeństwu energetycznemu oraz Zielonemu Ładowi wziął udział wicemarszałek województwa Leszek Pietraszek. Towarzyszyli mu m.in. wojewoda śląski Marek Wójcik oraz prof. Małgorzata Dobrowolska z Politechniki Śląskiej.
Węgiel a Zielony Ład – punkt zwrotny
Punktem wyjścia do rozmowy było stanowisko Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego, które ostro skrytykowało unijną politykę klimatyczno-energetyczną. Zdaniem uczestników panelu, Zielony Ład, choć potrzebny, generuje ogromne koszty, które szczególnie mocno uderzają w przemysłowe regiony, takie jak Śląsk. Wysokie ceny energii stają się barierą nie do przeskoczenia dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, przyczyniając się do spadku konkurencyjności i pogłębiania ubóstwa energetycznego.
– Nie uciekniemy od transformacji, ale nie możemy udawać, że węgiel zniknie z dnia na dzień – zaznaczył wicemarszałek Pietraszek. – Dopóki nie mamy realnej alternatywy w postaci energetyki jądrowej czy wystarczająco rozwiniętych OZE, musimy korzystać z tego, co mamy, dbając o miejsca pracy i bezpieczeństwo energetyczne.
Transformacja z głową
Pietraszek zaapelował o stworzenie ram prawnych dla procesu transformacji – ustawy transformacyjnej i nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa. Zwrócił uwagę na potrzebę realistycznego planowania zmian, które będą odpowiadały lokalnym warunkom i możliwościom.
– Można być entuzjastą odnawialnych źródeł energii, ale trzeba też umieć patrzeć na rzeczywistość. Musimy budować nową energetykę w sposób zrównoważony, nie zapominając, skąd startujemy – dodał Pietraszek.
Wojewoda Marek Wójcik przypomniał, że Śląsk już dziś jest przykładem skutecznej przemiany. – Katowice zmieniły się nie do poznania. Dawne miasto przemysłowe to dziś dynamiczny ośrodek nowoczesnych usług, kultury i technologii – mówił z dumą.
Transformacja to także ludzie
Prof. Małgorzata Dobrowolska zwróciła uwagę na wymiar społeczny zmian. – Górnictwo to nie tylko zawód. To styl życia, tożsamość, tradycja. Dlatego przekwalifikowanie górników nie jest tylko kwestią nowych kursów, ale ogromnym wyzwaniem społecznym – podkreśliła.
Ważnym elementem kongresu była również międzynarodowa konferencja „Bezpieczeństwo energetyczne a transformacja regionu”, zorganizowana w ramach polskiej prezydencji w Radzie UE. Obok przedstawicieli Polski, udział wzięli eksperci i decydenci m.in. z Czech, Niemiec, Bułgarii i Rumunii. Podczas wydarzenia minister przemysłu Marzena Czarnecka ogłosiła prace nad „Białą Księgą Transformacji”, dokumentem, który ma wyznaczyć strategiczne kierunki rekultywacji, restrukturyzacji i zarządzania finansami w regionach górniczych całego kraju – od Śląska po Bełchatów, Turów i Bogdankę.
Europejskie lekcje i lokalne ambicje
Śląscy samorządowcy przyglądają się też doświadczeniom z zagranicy. – Niemcy są mistrzami planowania, a Hiszpanie potrafią projektować przyszłość terenów pogórniczych z wieloletnim wyprzedzeniem – zauważył Pietraszek.
Jednym z kluczowych elementów transformacji mają być fundusze unijne, zwłaszcza Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Dla Śląska to aż 2,2 miliarda euro, które – jak podkreślono – są programowane na poziomie regionu i cieszą się ogromnym zainteresowaniem.
– Transformacja to nie tylko dekarbonizacja, ale szansa na nowy początek. Chcemy, by Śląsk przyciągał biznes, zwłaszcza ten energetyczny – podsumował wicemarszałek.
Europejski Kongres Gospodarczy w Katowicach pokazał, że Śląsk ma nie tylko świadomość nadchodzących wyzwań, ale także odwagę i pomysł, by im sprostać. Region wciąż się zmienia – ale z poszanowaniem swoich korzeni.
Fot. Tomasz Żak
