Woda pod lupą ekspertów. Trwa projekt boDEREC-CE

7 krajach Europy Środkowej prowadzono wieloletni program monitoringu występowania PPCP w zasobach wodnych. Badania przeprowadzone były w ramach projektu boDEREC-CE i miały na celu rozpoznanie problemu zanieczyszczenia zasobów wód przeznaczonych do spożycia farmaceutykami i środkami higieny osobistej (PPCP).

Projekt boDEREC-CE jest dedykowany głównie dostawcom wody przeznaczonej do spożycia ale także organom administracji publicznej w zakresie gospodarki wodnej i będzie wspierał ich codzienne funkcjonowanie poprzez dostarczenie narzędzi i wytycznych do wykrywania i oceny problemu występowania PPCP w wodzie.

PPCPs – coraz powszechniejszy problem zasobów wodnych

Monitoring prowadzono w ramach ośmiu obszarów pilotażowych zlokalizowanych w Polsce, Czechach, Austrii, Słowenii, Chorwacji, Włoszech i Niemczech. Liczba monitorowanych substancji sukcesywnie wzrastała w trakcie trwania monitoringu, w ostatnim roku analizowano 114 substancji z kategorii pojawiających się zanieczyszczeń, w szczególności farmaceutyków i środków higieny osobistej. W sumie pobrano 267 próbek. Próbki pobierano nie tylko w zlewniach, ale także na poszczególnych etapach procesu uzdatniania wody tak, aby ocenić jego skuteczność.

Wyniki wskazują, że PPCP są szeroko rozpowszechnionym rodzajem zanieczyszczenia wód powierzchniowych i, częściowo, wód podziemnych w całej Europie Środkowej. We wszystkich dużych rzekach charakter zanieczyszczeń jest bardzo podobny, zarówno pod względem niemal identycznego zakresu substancji, jak i stężeń.

„Typowym przykładem jest metformina, stosowana w leczeniu cukrzycy, oraz DEET, który był obserwowany w absolutnie wszystkich badanych rzekach w stężeniach od dziesiątek do setek ng/l”, podkreśla Lider Pakietu Roboczego T2 – Monitoring – Zbynek Hrkal z Czeskiego Uniwersytetu Przyrodniczego w Pradze. „Oczywiste jest, że wydajność konwencjonalnych oczyszczalni jest stosunkowo niska, a oczyszczone ścieki odprowadzane do cieków wodnych zawierają różnorodny zakres substancji PPCP w stężeniach od dziesiątek do setek ng/l. Substancje te mogą następnie pojawiać się w produkowanej wodzie pitnej, co zdają się potwierdzać również wyniki monitoringu realizowanego w ramach projektu boDEREC-CE”. W ramach działań pilotażowych partnerzy prowadzą również badania modelowe, aby określić możliwą drogę transportu zanieczyszczeń od źródła do ujęcia wody i wskazać czynniki wpływające na stężenie PPCP w wodzie.

Ochrona zasobów wodnych przed PPCP – nasz wspólny wysiłek

Podczas organizowanych w ramach projektu Społecznych Paneli Dyskusyjnych, partnerzy przedstawili możliwe źródła zanieczyszczenia wody PPCP. „Ponieważ ludzie na całym świecie każdego roku zażywają coraz więcej leków, zapytaliśmy uczestników o ich praktyki usuwania nieużywanych lub przeterminowanych leków. Niestety większość ankietowanych przyznała, że najczęstszą praktyką jest wyrzucanie ich na śmietnik lub wylewanie do kanalizacji” – dodaje Menadżer Komunikacji projektu boDEREC-CE – Joanna Czekaj z Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów SA. „boDEREC-CE ma na celu nie tylko zwiększenie wiedzy i wsparcie podmiotów zarządzających zasobami wodnymi, ale także podniesienie świadomości ogółu społeczeństwa. Od samego początku projektu wdrożyliśmy dodatkowe działania komunikacyjne wspierające nasze cele.”

Ostatnia prosta projektu

boDEREC-CE zmierza do końca. Działania wdrożone w trakcie trwania projektu są aktualnie podsumowywane a wnioski stanowią punkt wyjścia dla głównego produktu – TRAST-PPCP – Transnarodowej strategii łagodzenia PPCP w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Wyniki projektu zostaną zaprezentowane podczas konferencji zamykającej, która odbędzie się 2 marca 2022 r. w formie online.